Wat is een gebedswoord/mantra?

De mantra is een woord dat je in stilte steeds herhaalt. Het woord biedt een houvast om de aandacht op te richten zodat die niet ‘weggetrokken’ wordt door wat er maar aan gedachten en verstrooiingen in de geest kan opkomen. De mantra die John Main aanbeveelt is “Maranatha”. Het is een Aramees woord, de taal die Jezus sprak. Het betekent: “Kom Heer”. Abba, de naam Jezus of elk ander woord (of korte zin) kan ook als mantra gebruikt worden.

Mediteerde Jezus met een mantra?

Dat wordt niet uitdrukkelijk gezegd. Jezus heeft geen ‘methode’ van gebed onderwezen, maar zijn leer verwijst ons naar onze innerlijke gesteldheid, naar vertrouwen en eenvoud. Jezus zegt ons: “Gebruik geen omhaal van woorden zoals de heidenen, want zij denken dat ze daarom zullen worden verhoord. Doe niet zoals zij, want je Vader weet wat je nodigt hebt voor je het Hem vraagt”. In de Christelijke meditatie is er de impliciete erkenning dat de Vader weet wat we nodig hebben, voordat we het vragen. Laurence Freeman schrijft in zijn boek Jesus the Teacher Within dat volgens sommigen het Onze Vader terugvertaald in het Aramees (de taal die Jezus sprak) een verzameling is van korte ritmische zinnen die het onderricht van Jezus weergeven in een stijl die typisch is voor de Rabbijnse leraren in die tijd. De zinnen zouden veelvuldig en innerlijk herhaald zijn. Simone Weil ontdekte dat haar reciteren van het Onze Vader haar tot volledige stilte bracht.

Bron: Laurence Freeman, Jesus the Teacher Within, New York: Continuüm, 2000, 221 en verder.
Simone Weil, Waiting for God, New York: Putmam’s Sons, 1951.

Is het nodig om tweemaal per dag te mediteren?

Ja, dat is nodig. In de ochtendmeditatie open je jezelf voor Gods aanwezigheid bij alles wat je doet gedurende de dag. Tijdens de avondmeditatie leg je je dag terug in de handen van diezelfde God. Sommigen slagen er wel in éénmaal per dag te mediteren maar hebben moeilijkheden daarvoor tweemaal per dag tijd vrij te maken. Iemand klaagde er bij John Main over dat hij geen tijd vond om de tweede meditatie in te lassen. John Main gaf toe dat het niet altijd gemakkelijk was maar antwoordde dat als men het echt wil men meestal die tijd wel kan vrijmaken.

Is de duur van de meditatie belangrijk?

Ja. Je moet de meditatie zijn tijd gunnen. Een minuutje hier en daar is niet voldoende. Het is als met brood bakken. Je moet de tijd nemen het deeg te laten rijzen. Twintig minuten mediteren is een minimum. Het recept luidt: elke dag twee maal twintig tot dertig minuten. Het is verder verstandig een timer te gebruiken en niet langer te mediteren als ‘het lekker gaat’ of eerder te stoppen als je meditatie onrustig is. Ook dat is onderdeel van de geestelijke weg die je via meditatie aflegt.

Is de manier van ademhalen belangrijk?

De mantra-meditatie concentreert zich niet op de ademhaling. Geef alle aandacht aan de mantra. Je zult zien dat je mantra zich vaak op een natuurlijke manier in je ademhaling zal integreren. Een eenvoudige manier kan erin bestaan de mantra Maranatha stil te zeggen op het ritme van het ademen, bijvoorbeeld ma bij het inademen, ra bij het uitademen, na bij het inademen, tha bij het uitademen. Je kunt er ook voor kiezen twee lettergrepen op de inademing te plaatsen, ma ra,  en twee op de uitademing, na tha, of zelfs de hele mantra op de inademing te zeggen. Met het zeggen van het gebedswoord op de inademing ontvang je symbolisch God’s Geest die voortdurend in ons bidt en met de uitademing in stilte geef je je leven symbolisch aan God terug. Er zijn daarnaast ook mensen die de mantra koppelen aan hun harstlag. Maar als dit koppelen aan adem of hartslag (aanvankelijk) niet gaat: het zeggen van de mantra blijft de kern.

Is de houding belangrijk?

Ja. De belangrijkste regel in verband met houding is dat je zit met rechte rug, zo mogelijk los van de leuning. Wanneer je op een stoel zit, neem er dan een met goede hoogte; de bovenbenen dienen daarbij ietsje naar beneden gericht te zijn. Wanneer de rug recht is en ontspannen dan blijven we alert. Een uitgezakte houding leidt tot slaap. De ideale houding is de lotushouding omdat daarbij de rug automatisch en natuurlijk rechtop is. Dat is echter niet haalbaar voor iedereen. Ook een meditatiekruk is erg geschikt.

Waarom mediteren in een groep?

De stilte die bereikt wordt in een groep is vaak dieper dan wanneer je alleen mediteert. De groep ondersteunt je bij het volhouden van de praktijk van het mediteren. John Main geloofde bovendien dat het besef van verbondenheid met anderen en met de hele schepping steeds verder groeit op de weg van de meditatie.

In hoeverre is onze meditatiediscipline anders dan andere meditatievormen?

Het is goed om je eerst te realiseren dat er een verschil is tussen mediteren als een techniek en mediteren als een geestelijke discipline. In deze tijd van technologie en beheersing kan makkelijk het idee ontstaan dat meditatie er allereerst is om het leven te veraangenamen. Levert dit niet direct iets op, dan laten we het mediteren vallen. Bij mediteren als geestelijke discipline is er de dimensie van ons geloof die het uitgangspunt is van onze meditatie. Het is dus niet de methode die je meditatie Christelijk, Boeddhistisch of Hindoeïstisch maakt.

Als Christen zul je je meditatie ingaan met het doel één te worden met Gods Geest, met Christus, die op zijn beurt in eenheid leeft met zijn Vader. Er zijn ook andere meditatievormen waarvan het nut in de praktijk beproefd is, maar binnen Christelijke meditatie-groepen kan alleen in relatie tot deze vorm van meditatie de nodige ondersteuning en begeleiding worden geboden.

Is meditatie hetzelfde als contemplatie?

Nu en dan vinden we deze woorden terug met een verschillende betekenis. In de inleiding van “Van Woord naar Stilte” zegt John Main dat hij de term meditatie gebruikt als synoniem van contemplatie, contemplatief gebed en meditatief gebed. Dat betekent overigens meteen ook dat anderen aan meditatie een andere betekenis kunnen geven. Bij Ignatius van Loyola (stichter van de Jezuïten, ca. 1500) bijvoorbeeld was het mediteren meer een denken òver, meer een met God spreken dan naar God luisteren. Dit is anders dat de betekenis die Main eraan geeft. Je kunt ook denken aan de praktijk van het Jezus-gebed in de Oosters Orthodoxe kerken, een praktijk die trouwens wel weer veel wegheeft van Christelijke meditatie.

Tijdens het mediteren ervaar ik kleuren, gevoelens van vrede, liefde. Mag ik hieraan toegeven?

Belangrijk is te weten dat geen enkele ervaring tijdens de meditatie het doel is. Cruciaal is: er niet aan gehecht te geraken of ernaar te verlangen. Laat deze ervaringen komen en weer gaan en schenk je aandacht volledig aan de mantra.

Is meditatie geen zelfhypnose?

Nee. Bij deze meditatiediscipline blijft de geest alert en in volle aandacht. Het bewustzijn wordt uitgebreid voorbij zijn gebruikelijke staat van zelffixatie.

Wat zijn de lichamelijke voordelen van mediteren?

Medische onderzoeken tonen aan dat meditatie de bloeddruk verlaagt en de immuniteit bevordert. De belangrijkste betekenis van de meditatie is dat zij het gevoel van heelheid en harmonie tussen lichaam, geest en ziel bevordert.